در این مقاله بخوانید
آیا با زنبور عسل و انواع آن آشنا هستید؟ چه میزان سرمایه برای شروع شغل زنبورداری نیاز است؟ ویژگی محل پرورش زنبور باید چگونه باشد؟ آیا تاریخچه زنبورداری در ایران را می‌دانید؟ برای پرورش زنبور عسل به چه ابزار و لوازمی نیاز هست؟ با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
مقدمه
صنعت زنبورداری حرفه‌ای پر درآمد است که در صورت علاقه و تلاش در آن میتوان به پیشرفت‌های زیادی دست پیدا کرد و با تجربه شد. تنها فراورده در صنعت زنبورداری عسل نیست بلکه موم، گرده، زهر زنبور و ژل رویال که با نام شاه انگبین معروف است هم از جمله فرآورده‌های تولیدی آن هستند. شغل زنبورداری نیز مانند هر شغل دیگری دارای معایب و مزایای خاص خود است که برای ورود به این حرفه لازم است ابتدا آموزشهای مرتبط با آن را ببینید سپس با شرایط آن آشنا شوید.
در این رشته فرد زنبوردار باید با غرایز زنبورها و بیماری‌های خطرناک آنها آشنا باشد همچنین باید برای نگهداری از آنها شرایط جغرافیایی و مکان مناسب برای کندو‌ها را در نظر بگیرد.
زنبور عسل چیست؟
زنبور عسل نوعی حشره است که از زمان‌های قدیم تا کنون برای انسان مفیده بوده و ارزش زیادی برای ما دارد. این حشره ۱۶جفت کروموزوم دارد و یکی از گونه‌های زنبور است که توانایی تولید عسل را با گردآوری شهد گلها دارد. مهم‌ترین غذای مورد نیاز زنبور برای رشد گرده است از این رو با جنب و جوش فراوان گرده گلها را جمع آوری کرده و به کندو میبرد.
در کندو سه نوع زنبور عسل وجود داد: زنبور ملکه، زنبور کارگر و زنبور نر که مهم‌ترین آنها زنبور ملکه است و نقش رهبری کندو را ایفا می‌کند. به طوری که اگر کندویی فاقد ملکه باشد زنبورهای کارگر از جمع آوری شهد گل دست می‌کشند. در یک کندو دو ملکه خواهر نمی‌توانند باهم همزیستی کنند، اما امکان همزیستی ملکه مادر و دختر وجود دارد.
زنبورهای کارگر ماده وظیفه جمع آوری شهد گلها را برعهده دارند و زنبور نر فقط بارور کردن ملکه را انجام می‌دهد که زمان جفت گیری حدود ده تا سی دقیقه است. این حشره‌ها میلیونها سال قبل از پیدایش انسان‌ها در این کره خاکی وجود داشته‌اند و در حال فعالیت بوده‌اند و به تولید عسل میپرداختند. بعد از عسل مهم‌ترین فرآورده تولیدی زنبور عسل موم است.
انواع زنبور عسل
زنبور عسل انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین نوع شناسایی شده آن زنبور عسل معمولی و اروپایی است که خود نیز دارای گونه‌های مختلفی هستند. انواع گونه زنبور عسل معمولی و اروپایی: زنبور سیاه، زنبورطلایی یا ایتالیایی، زنبور قفقازی. همچنین از دیگر انواع زنبورهای عسل میتوان به زنبور بزرگ و کوچک، زنبور هندی یا شرقی نیز اشاره کرد.
میزان سرمایه اولیه برای شغل زنبورداری
از آنجا که در شغل زنبورداری تجربه، مدیریت، نژاد زنبور، نوع کندو و جمعیت زنبورها در میزان درآمد و سود نهایی تاثیر دارد نمیتوان به طور قطع مشخص کرد که چه مقدار سرمایه برای آغاز کار لازم است یا سود نهایی کار چقدر است. اما برای شروع این کار میتوان از تعداد اندکی کندو نیز کار را شروع کرد.
محل مناسب برای پرورش زنبور
برای آغاز حرفه زنبور داری ابتدا باید مکانی را انتخاب کنید که شرایط مناسبی را برای پرورش زنبور داشته باشد. در محیط زنبورداری یا زنبورستان باید گلها و شهدهای اطراف بررسی شود. هر چه درختان اطراف بیشتر باشند بهتر است. همچنین فاصله میان کندوی عسل و شهد گل بسیار مهم و تاثیر گذار است، هر چه این فاصله بیشتر باشد سرعت تولید مواد کندو کمتر خواهد شد و هر چه دسترسی به شهد راحت‌تر باشد سرعت تولید انگبین افزایش می‌یابد.
فصل پرورش زنبور
فصل پرورش نوزادان در شرایط آب و هوایی معتدل از اواسط دی ماه آغاز می‌شود و اوایل اردیبهشت به حداکثر خود می‌رسد و اگر شرایط مساعد باشد فعالیت تولید مثل آنها تا اواخر خرداد ماه هم ادامه می‌یابد. سپس روند کاهشی را در پیش گرفته و در آبان و آذر ماه به طور کامل زاد و ولد متوقف می‌شود.
ویژگی نژاد‌های مختلف زنبور عسل در زمینه تولید مثل با هم تفاوت دارد. دو مشکل بزرگ حرفه زنبور داری در سراسر جهان یکی زمستان گذرانی در مناطق غیر استوایی و دیگری بچه دادن کندو است که باید در فصل مناسب صورت گیرد.
تاریخچه زنبورداری در ایران
قدمت حرفه زنبور داری در ایران به زمان هخامنشیان می‌رسد. در آن زمان مردم از عسل برای خاصیت دارویی و مواد شیرین غذایی استفاده می‌کردند و بعدها با پیشرفت کشورهای غربی و آمریکایی کندوهای مدرن و ملکه‌های هیبرید وارد کشورمان شدند و این حرفه روز به روز تکامل بیشتری پیدا کرد.
در حال حاضر در مناطق خوش آب و هوا و مستعد ایران پرورش زنبور عسل به صورت مدرن و کندوهای بومی رواج دارد. سرانه تولید عسل در کشورمان سالانه ۹۷۸گرم و سرانه مصرف آن ۹۶۱گرم است.
وسایل لازم جهت پرورش زنبور عسل
- لباس مخصوص زنبورداری: این لباس‌ها معمولا یکسره یا دو سره هستند که کل بدن انسان را می‌پوشانند. علاوه‌بر این لباس، کلاه حرفه زنبور داری، دست کش چرمی یا پلاستیکی و چکمه نیز حین کار لازم است.
- دودی: از دودی برای باز کردن درب کندو استفاده می‌شود. استفاده از دود حین کار زنبورها را از وجود زنبوردار مطلع کرده و باعث می‌شود کمتر نیش بزنند.
- موم دوز: این وسیله یک چرخ دندانه دار است که سیم را به ورقه موم می‌چسباند
- سایر وسایل مانند: کاردک، موم بر، ظرف غذاخوری، قفس ملکه، چنگال مخصوص عسل و اکستراکتور.
- اهرم: اهرم کاربردهای مختلفی دارد مانند: جدا سازی قاب‌های به هم چسبیده، نظافت کندو، تراشیدن موم اضافه، نظافت کندو و برداشتن درب کندو.
- سیم گالوانیزه: جهت سیم کشی قاب‌ها از سیم گالوانیزه استفاده می‌شود.
- برس زنبور: از این برس برای برس زدن زنبور عسل حین برداشت عسل استفاده می‌شود.
- تخته‌ی موم دوز: از تخته‌ی موم دوز برای چسباندن موم روی قاب‌های سیم کشی شده استفاده می‌شود.
اگر مورد محاصره زنبورها قرار گرفتیم چه کنیم؟
در این لحظه فقط فرار کنید! اگر غذا، گل یا کیکی به همراه دارید رها کرده، صورت و دهانتان را با دست بپوشانید و با تمام توان فرار کنید و به ساختمان یا مکان پوشیده‌ای پناه ببرید زیرا زنبورها بیشتر سعی میکنند به صورت شما حمله کنند.
جمع بندی
کشورما با توجه به آب و هوای معتدل و مناسبی که دارد برای حرفه زنبور داری از شرایط خوبی برخوردار است. همچنین دارای طبیعت بکر و سرسبزی است و صنعت زنبورداری در آن روبه پیشرفت بوده و از درآمد خوبی برخوردار است. اما برای ورود به هر حرفه‌ای به اطلاعات راجع به آن حرفه نیاز است. برای حرفه زنبور داری باید به محیط اطراف کندو، نژاد زنبور و فصل‌های مناسب پرورش و تولید مثل زنبور عسل توجه کرد.
اگر شخص مبتدی بدون اطلاعات کافی وارد این حرفه شود ممکن است با نابود شدن کندوهای عسل بر اثر بی اطلاعی یا نداشتن تجربه کافی تمام سرمایه اولیه خود را از دست بدهد.
پیشنهاد می کنیم برای مطالعه بیشتر از سایر مقالات زنبورداری 118فایل نیز دیدن فرمایید.
یک فرد موفق کسی است که می‌تواند با آجر‌هایی که دیگران به سمت او پرتاب کرده‌اند، پایه و اساس محکمی برای خود بنا کند.
