در این مقاله بخوانید
مقدمه
همانطور که می‌دانید زنبورداری و پرورش زنبور عسل با چند کندوی زنبورعسل ایجاد می‌شود. به محل زندگی زنبورعسل کندو گفته می‌شود که زنبورها را در برابر نور خورشید، باد، باران، برف و سرما محافظت می‌کند و مانع از ورود زنبورهای مهاجم، موریانهها و حشرات به داخل کندو می‌شود. در زنبورداری فاصله کندوها از هم در چیدمان کندوها و نحوه ورود و خروج زنبورهای عسل بسیار موثر است و کندوها باید به درستی و با مناسب‌ترین فاصله در کنار هم قرار داده شوند.
بهترین روش قاب گذاری در کندو
اگر با زنبورداری آشنا باشید می‌دانید که لازم است در کندوها قاب گذاری کنید و این کار را باید به درستی انجام دهید تا به نتیجه مطلوب دست پیدا کنید. برای این کار بهتر است سه قاب حاوی سلول‌های سرپوشیده همراه با زنبوران را به وسط طبقه انتقال دهید و مابقی فضا را با پوکه پر کنید و به جای ٣ عدد شان برداشته شده در صورت مناسب بودن وضع چراگاه یا تغذیه کردن مناسب می‌توانید برگه موم آجدار اضافه کنید در غیر این صورت پوکه جایگزین کنید. اگر هدف افزایش جمعیت کندو باشد نیاز به استفاده از شبکه یا مانع ملکه نیست.
ابتدا درب کندو را به آهستگی بردارید و آن را از پشت به روی زمين بگذارید. سپس طبقه را طوری روی درب کندو قرار دهید که گوشه‌های آن روی اضلاع درب کندو قرار گيرد. از آن جايی که زنبوران تمايل زيادی برای بالا رفتن به طبقه بالا از خود نشان نمی‌دهند، برای برقراری تعادل و رابطه بين طبقه بالا و کندوی مادر (قسمت تخمدان کندو) تعداد ٣ عدد شان را که دارای سلول‌های سرپوشيده است همراه با زنبوران به داخل طبقه انتقال دهید و به جای ٣ عدد شان برداشته شده صفحات موم آجدار را به طور دو در ميان بين شان‌های زنبورها بگذارید. حال اگر طبقه دادن به منظور گرفتن عسل بيش‌تر باشد، باید از پنجره ملکه استفاده کنید.
در اصول زنبورداری به این نکته باید توجه کنید که اگر وضع چراگاه مناسب باشد، می‌توانید قسمت‌های خالی طبقه عسلدان را به وسيله پوکه (و حتی از صفحات موم آج دار پر کنید. در صورت لزوم طبقه دوم را بگذارید، برای اين کار ابتدا طبقه اول را برداشته و به جای آن يعنی ما بين طبقه اول و کندوی مادر طبقه دوم را قرار دهید. حال اگر فصل جمع آوری شهد باشد، می‌توان طبقه دوم را به وسيله صفحات موم آجدار پر کرد. ولی اگر فصل افزايش جمعيت باشد بهتر است از پوکه استفاده کنید.
زمان قاب گذاری در کندو
همانطور که می‌دانید قاب‌ها چهار چوبی ساده با اضلاع استاندارد هستند و این اضلاع توسط میخ‌های باریک و کوچک به شکل مستطیل به هم متصل می‌شوند. قاب‌ها پس از انجام عملیات سیم کشی و نصب ورق موم آجدار روی هر یک از آن‌ها به فعالیت زنبوران کارگر در شان سازی کمک می‌کنند. طبق (یا طبقه) به چند دلیل استفاده می‌شود برای مثال اگر هدف افزایش جمعیت کندو باشد باید قاب گذاری در اوایل بهار انجام شود. طبقه دادن به کندو علاوه بر اینکه فضای مناسبی در اختیار ملکه برای تخم ریزی بیشتر، قرار می‌دهد باعث کاهش احتمال بچه دادن زنبورها می‌شود. یک کندو با ۶۰ هزار زنبور عسل محصول بیشتری نسبت به دو کندو که هر یک دارای ۳۰ هزار زنبور است، تولید می‌کند.
زمان طبقه دادن به کندو
کندوی جعبه‌ای حداقل دو طبقه دارد. طبقه اول که در قسمت پایین و مجاور زمین یا روی سکو قرار می‌گیرد، طبقه ملکه نامیده می‌شود. وقتی جمعیت طبقه ملکه به حدی رسید که دو طرف ۱۰ قاب موجود از زنبور پوشیده شد، روی طبقه ملکه، نیم طبقه یا طبقه دیگری به نام طبقه یا اتاق عسل قرار داده می‌شود که با این کار کندو دو طبقه خواهد شد. شناخت فصل و موقع گذاشتن طبقه برای هر زنبورداری لازم و ضروری است. در اوایل افزایش جمعیت کندو زمانی که حدودا هشتاد درصد کندو حاوی تخم و لارو سرپوشیده باشد، باید طبقه روی کندو قرار داد.
زمان جمع آوری و تولید عسل، می‌توان از پنجره ملکه استفاده کرد زیرا اگر ملکه در طبقه تخم گذاری کند، برداشت عسل را به دلیل مخلوط بودن عسل با تخم و لارو دچار اشکال می‌کند. در صورت استخراج چنین شان‌هایی تعداد زیادی از لاروها که زنبوران زمستانی را تشکیل می‌دهند و در بهار آینده نیز در افزایش جمعیت کندو بی نهایت مؤثر هستند، از بین خواهند رفت و همین طور لاروها کیفیت عسل را نیز پایین می‌آورند.
نحوه چیدمان کندو
بهترین روش تقسیم کندو و نحوه چیدمان آن از اصول مهم زنبورداری است که هر زنبوردار باید با این اصول آشنا باشد. نحوه چیدمان و جهت کندو از عوامل مهم و تاثیر گذار در فرآیند زندگی زنبورها و عسل دهی آن‌ها است. برای آشنایی با نحوه چیدمان کندوها به یکسری نکات اشاره می‌کنیم:
- فاصله کندوها بايد به صورتی باشد که زنبوردار بتواند به راحتی کارهای کندو را انجام دهد.
- محل کندوها در مناطق گرم و به خصوص در فصل تابستان به صورتی باشد که اشعه مستقيم خورشيد باعث گرمای بيش از حد در داخل کندو نشود زيرا گرمای زياد سبب بيرون آمدن زنبورها از کندو به صورت ريش و خالی ماندن شان‌ها و خراب شدن آن ها و ريزش شهد در داخل کندو شده و بالاخره در بروز غارت تأثير می‌گذارد. بنابراین جهت کندو و نحوه قرارگیری آن در این فصل بسیار مهم است.
- در مناطق مرطوب به دليل بارندگی زياد و وجود رطوبت کندوها را بايد روی چهار پايه‌های فلزی و يا چوبی و يا بلوک‌های سيمانی قرار داد. زيرا قرار ندادن کندوها روی چهارپايه باعث نفوذ رطوبت به داخل کندو می‌شود و علاوه بر اين که سبب پوسيدگی و کم شدن استحکام کندو می‌گردد بلکه سبب کاهش درجه حرارت داخل کندو و باعث بروز بيماری‌های مختلف خواهد شد.
- در بیشتر زنبورستان‌ها، کندوها در یک ردیف یا ردیف‌های دو تایی قرار می‌گیرند. کندوها باید در ردیف‌هایی به فاصله 15 تا 20 سانتی‌متر از یکدیگر و 5 تا 2.5 متر از ردیف‌ها فاصله داشته باشند. این فضا لرزش‌ها و تکان‌ها را در حین کار با کلنی کاهش می‌دهد. اما کندوها باید به اندازه کافی نزدیک همدیگر قرار بگیرند تا کارایی آن‌ها افزایش یابد.
- وقتی کندوها در ردیف‌های طولانی قرار می‌گیرند، تعدادی از زنبورها تمایل دارند به اشتباه وارد کندوهای دیگر شوند. ورود اشتباهی ممکن است به دلیل غلبه باد به وجود آید که به طور ممتد زنبورها را به سمت انتهای ردیف‌ها هدایت می‌شود. ورود اشتباهی زنبورها امری نامطلوب است زیرا سبب ایجاد جمعیت‌هایی با قدرت ناهمگن می‌شود و می‌تواند انتشار بیماری‌ها و کنه‌ها و غارتگری از جمعیت‌های ضعیف را افزایش دهد.
علت فرار ملکه از کندو
هنگام بازدید از کندو مراقب باشید که بعضی ملکه‌ها مخصوصا ملکه‌های جوان خیلی حساس‌تر هستند و ممکن است با کوچک‌ترین مزاحمت اقدام به پرواز کنند. و ممکن است به دلیل حساس بودن به روشنایی و لرزش‌های درب کندو فورا به بیرون پرواز کنند یا به اصطلاح فرار کنند.
یکی دیگر از دلایل فرار ملکه این است که کلنی زنبورها به طور طبیعی زنبورها را تقسیم کرده است و زنبور ملکه پیر برخی از زنبورهای کارگر را هدایت می‌کند تا از لانه قدیمی بیرون بیایند تا مکان و لانه دیگری پیدا کنند.
جمع بندی
زنبورداری یکی از مشاغل بسیار حساس و در عین حال مهیج است. برای اینکه در این حرفه موفق شوید باید بتوانید با اصول این حرفه آشنا شوید و نکات مهمی همچون نحوه قاب گذاری، نحوه چیدمان کندو، مخصوصا جهت کندو و… را بدانید تا به نتیجه دلخواه دست پیدا کنید.
پیشنهاد می کنیم برای مشاهده دوره آموزش زنبورداری از سایت 118فایل نیز دیدن کنید.
به عقب بنگرید و خدا را شکر کنید، به جلو بنگرید و به خدا اعتماد کنید، او درهایی را می‌بندد که هیچکس قادر به گشودنش نیست، و درهایی را باز می‌کند که هیچکس قادر به بستنش نیست.
