در این مقاله بخوانید
آیا بیماری‌های زنبور عسل و راه‌های درمان آن‌ها را می‌شناسید؟ وقتی زنبور عسل قدرت پرواز نداشته باشد به چه بیماری دچار شده است؟ درمان مناسب بیماری واروا چیست؟ در مناطق شمالی کشور چه نوع بیماری بیشتر رایج است؟ چگونه از دوره آموزش زنبورداری استفاده کنیم؟ با ما همراه باشید تا به جواب سوالاتتان برسید.
مقدمه
اگر آفت یا بیماری را در هر یک از کندوهای خود مشاهده کردید، انجام اقدامات مناسب برای ریشه کنی آن مهم است. این کار باید در اسرع وقت انجام شود تا زنبورهای دزد نتوانند آفت یا بیماری را به کندوهای دیگر در زنبورستان شما یا کندوهای زنبورداران دیگر انتقال دهند. بیماری‌های زنبور عسل انواع مختلفی دارد و هر کدام راه درمان خاصی دارند.
معرفی بیماری های زنبور عسل و راه درمان آن
سالم نگه داشتن کندوهای زنبور عسل یکی از وظایف مهم زنبورداری مدرن است. این امر تنها با کاهش فراوانی و شیوع بیماری در کندوها قابل انجام است. در زیر به برخی از بیماری‌های زنبور عسل و راه‌های درمان آن‌ها اشاره می‌کنیم.
کنه‌های واروا
این کنه‌ها با کنه انگلی و Varroa destructor ایجاد می‌شوند. علائم این بیماری وجود کنه‌های بالغ روی زنبورهای بالغ، نوزادان یا بقایای کندو، بزرگسالان با شکم کوتاه، بال‌های بد شکل و پاهای تغییر شکل یافته، کاهش چشمگیر جمعیت بالغ و ناحیه مولدین، با الگوی مولدهای لکه دار است.
راه‌های درمان این بیماری: شستشوی الکلی، اگر سطح واروا مساوی یا بیشتر از 2-3 کنه در 100 زنبور بالغ باشد (شستشوی الکلی یا شوکر شیک)، بهترین نوع درمان است. استفاده از تیمارهای فرار، مانند تیمول یا اسید فرمیک، باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد، زیرا آن‌ها می‌توانند منجر به کاهش سطح تولید نسل شوند. در زمانی که عسل فوق العاده روی کهیر است هرگز از هیچ گونه اقدامات کنترل شیمیایی استفاده نکنید.
کنه‌های نای
نوع دیگری از بیماری‌های زنبور عسل کنه نای است عامل این بیماری کنه انگلی و Acarapis woodi است. این بیماری نشانه خاصی ندارد و فقط بال زنبورها از هم گسیخته می‌شود. یا زنبورها اغلب روی تخته پایینی می‌خزند و «بیمار» به نظر می‌رسند. این کنه انگلی داخلی در داخل نای یا لوله‌های تنفسی در داخل قفسه سینه زنبورهای عسل بالغ زندگی می‌کند. کنه‌های نای ممکن است در کیسه‌های هوایی در قفسه سینه، شکم و سر نیز دیده شوند. کنه‌ها با قسمت‌های دهان خود دیواره‌های لوله تنفسی را سوراخ می کنند و از همولنف یا خون زنبورها تغذیه می‌کنند.
راه درمان: هر زمان که به کنه‌های نای مشکوک هستید، سطح آلودگی را بررسی کنید. اگر درصد کارگران بزرگسال آلوده 10٪ یا بیشتر باشد، کنترل فعال ضروری است. کلنی‌ها را در اواخر تابستان یا پاییز درمان کنید. از کریستال‌های منتول، پدهای اسید فرمیک و ژل تیمول برای درمان آن‌ها استفاده کنید.
فولبرود آمریکایی (AFB)
یک بیماری جدی زنبورهای عسل است. این بیماری توسط یک باکتری تشکیل دهنده هاگ به نام لارو پانی باسیلوس ایجاد می‌شود. در سراسر جهان رخ می‌دهد. باکتری‌ها لاروهای سلول مولد را می‌کشند. در کندوهای آلوده کلنی به دلیل سلول‌های خالی ظاهری خالدار دارد، ممکن است بوی معمولی داشته باشد و نوزادان لزج هستند. هاگ‌ها با انتقال موم، ملکه، در عوض شانه یا عسل آلوده بیماری را گسترش می‌دهند. تشخیص یا شناسایی باکتری به روش مولکولی، کشت یا میکروسکوپ تایید می‌شود.
راه درمان: با آنتی بیوتیک‌ها باکتری‌های رویشی را از بین می‌برد، اما هاگ‌ها را از بین نمی‌برد، بنابراین بیماری عود می‌کند. بنابراین اغلب توصیه می شود که کندو و تجهیزات را بسوزانید، زیرا ممکن است این تنها راه برای از بین بردن هاگ باشد.
فولبرود اروپایی (EFB)
فولبرود اروپایی (EFB) زنبورهای عسل توسط باکتری Melisococcus plutonius ایجاد می‌شود. علیرغم نامش، این بیماری بیشتر در آمریکای شمالی و جنوبی، خاورمیانه و آسیا یافت می‌شود. مانند AFB، باکتری EFB لاروها را می‌کشد و سلول‌های خالی را در شانه باقی می‌گذارد. این بیماری از طریق آلودگی مکانیکی لانه زنبوری گسترش می‌یابد و بنابراین سال به سال ادامه می‌یابد. همچنین می‌تواند توسط زنبورهایی که از عفونت جان سالم به در برده‌اند به صورت لارو پخش شود و باکتری‌ها را در مدفوع خود پخش کند. تشخیص با میکروسکوپ انجام می‌شود. تنها راه درمان این بیماری سوزاندن کندوهای زنبور عسل است.
هجوم سوسک کندو کوچک
سوسک کندوی کوچک به نام Aethina tumida لاشخور و انگل کلنی‌های زنبور عسل است. این سوسک بومی آفریقا است، اما با حرکت تجاری زنبورها به ایالات متحده، مصر، کانادا و استرالیا منتقل شده است. به عنوان یک آفت جزئی در محدوده خانگی خود در نظر گرفته می‌شود و در مناطق معرفی شده به یک مشکل اساسی تبدیل شده است. سوسک‌های بالغ و لاروی هر دو از لارو، گرده، عسل و نوزادان زنبور عسل تغذیه می‌کنند.
درمان: ماده بالغ تخم‌های خود را در کندو می‌گذارد. لاروها از تخم بیرون می‌آیند و از نوزادان، گرده و عسل تغذیه می‌کنند، سپس کندو را رها می‌کنند تا در خاک شفیره شوند. جایی که بالغ‌ها از تخم بیرون می آیند، سپس به دنبال کندوهای جدید پرواز می‌کنند. بنابراین گسترش می‌تواند سریع باشد، زیرا بزرگسالان برد چند کیلومتری دارند. هنگامی که آلودگی شدید باشد، زنبورها ممکن است کندو را ترک کنند. شستشوی الکی و در صورت نیاز سوزاندن کندوها راه درمان این بیماری است.
بیماری نوزوما
یکی دیگر از بیماری‌های زنبور عسل همین بیماری نوزوما است. این بیماری در مناطق معتدل گسترش بیشتری دارد. این بیماری توسط پروتزوآیی به نام نوزوما آپیس زاندر از خانواده‌ی میکروسپوریده ایجاد می‌شود. این بیماری در زمستان گسترش بیشتری دارد.
درمان: اگر تورم شکم، خزیدن زنبور روی زمین و ناتوانی در پرواز و افت جمعیت و… را در زنبوران عسل خود مشاهده کردید بدانید آن‌ها دچار بیماری نوزما شده‌اند. راه درمان این بیماری استفاده از فوماژیلین است. از اتیلن اکساید نیز برای درمان بیماری نوزما مناسب است.
بیماری آکاریوز
عامل این بیماری کنه‌ای به نام آکاراپیس وودی یا مایت تراشه‌ای (Acarapis voodi ) که از گونه‌ی کنه‌های گیاهی است. بیماری آکاریوز بیشتر در مناطق شمالی کشور دیده شده است.
درمان: این یک بیماری داخلی محسوب می‌شود و قدرت پرواز، گیج و مشوش شدن، افتادن یهویی زنبور عسل و… از نشانه‌های آن است. درمان‌های که برای واروا انجام دادیم می‌توانیم برای این بیماری نیز استفاده کنیم.
بیماری نوزاد ساکی
یکی دیگر از بیماری‌های زنبور عسل، بیماری نوزاد ساکی است. وقتی لارو باد کند و پوست قبلی خود را نیاندازد دچار بیماری ساکی شده است. ویروسی که این بیماری را سبب می‌شود از تولید آنزیم کیتیناز جلوگیری می‌کند.
درمان: در این بیماری لاروها از سر شروع به سیاه شدن می‌کنند. برای درمان آن باید فقط کلونی را قوی نگه داشت، در غیر این صورت راه درمان مناسبی ندارد.
جمع بندی
بیماری‌های زنبور عسل با توجه به شیوه زندگی و پرورش یافتن آن در شرایط آب و هوایی مختلف، متفاوت است. در بدترین شرایط بیماری زنبور عسل باید کندوها را سوزاند و به طور کامل محیط را پاکسازی کرد. تا بتوان دوباره زنبورهای جدیدی را پرورش داد.
پیشنهاد می کنیم برای مطالعه بیشتر از سایر مقالات زنبورداری 118فایل نیز دیدن فرمایید.
وحدت، قدرت است … وقتی کار گروهی و همکاری وجود داشته باشد می توان به چیزهای شگفت انگیزی رسید.
