در این مقاله بخوانید
رایحه و اسانس عطر چگونه تهیه میشود؟ اسانس در عطرها چه کاربردی دارد؟ اسانس عطر چند نوع است؟ انواع عطرها کدامند؟ چگونه میتوان عطر اصلی را از تقلبی شناسایی کرد؟ چگونه آموزش ساخت عطر در منزل را فرا بگیریم؟ برای یافتن پاسخ این پرسشها با ما همراه باشید.
مقدمه
امروزه یکی از پرکاربردترین لوازم‌های آرایشی عطرها هستند. داشتن اطلاعاتی از نحوه ساخت آنها، پایه و اساس هر رایحه از آنها میتواند برای انتخاب عطر مورد نظر شما مفید باشد. عطرها به طورکلی از تعدادی اسانس ساخته میشوند که در ادامه در این مورد بیشتر توضیح خواهیم داد.
اسانس عطر چگونه تهیه می شود؟
برای شروع بحث ابتدا باید بدانیم اسانس چیست؟ اسانس عطر مایع فرار و معطری است که معمولا از منابع طبیعی تهیه می شود. بیشتر اسانس‌ها حالت چرب و روغنی ندارند و معمولا به صورت حلال ضعیف با آب و روغن یافت میشوند. این واژه کلمه‌ای فرانسوی بوده که در فرهنگ فارسی وارد شده است و جای مشخصی برای خود پیدا کرده است. اسانس‌ها فقط مختص عطرها نیستند و در تولید بسیاری از موادغذایی مثل انواع دسرها و شیرینی ها نیز به وفور یافت میشوند.
اسانس عطر معمولا از روشهای تقطیر، استخراج با حلال و پرس سرد تولید میشود. اسانس عطر تنها وظیفه رایحه بخشیدن به عطر را برعهده ندارد بلکه بدون وجود اسانس عطر ماندگاری بسیار ضعیفی خواهد داشت. در واقع به بخش پارافینی عطر، اسانس میگویند. همینطور لازم است توضیح دهیم که اسانس عطر با خود عطر متفاوت است. اسانس ماده اولیه خام و بدون تغییر و به عبارت بهتر پایه اصلی عطر است در حالیکه عطر نوع پخته و فراوری شده اسانس و مواد افزودنی دیگر است.
بخش‌های تشکیل دهنده عطرها
هر عطر به طورکلی از سه بخش تشکیل شده است که عبارت‌اند از:
- اسانس عطر یا ماده اصلی: ماده اصلی ساخت عطر اسانس است که هم به صورت طبیعی از گیاهان و جانواران مختلف به شکل سنتی تولید میشود و هم به صورت شیمیایی در کارخانهها قابل تولید است.
- حلال ها: اگر قرار باشد اسانس عطر یا همان ماده اصلی قدرت پخش شدن خوبی داشته باشد باید با ماده دیگری ترکیب شود. این مواد عموما آب و الکل است که به صورت حلال برای اسانس عطرعمل میکنند.
- مواد افزودنی: از دیگر مواد موجود در عطرها که نقش کمکی به عطر برای افزایش مرغوبیت آن را دارند مواد افزودنی از جمله آنتی اکسیدان و انواعی از مواد رنگی هستند. این مواد همچنین سبب افزایش پایداری رایحه عطر نیز می شوند.
اسانس عطر چه کاربردی دارد؟
به طور کلی اسانس عطر هم برای عطرسازی و هم مصارف خوراکی مورد استفاده قرار میگیرد و اگر کنار هم باشند با روش تقطیرقابل جداسازی هستند.
البته اسانس عطرها به دو دسته طبیعی و مصنوعی یافت میشوند که طبیعتا کیفیت، ماندگاری و رایحه انواع طبیعی آنها بسیار بیشتر از دسته مصنوعی است.
انواع اسانس های عطر
انواع مختلفی از اسانس وجود دارد که کاربردهای مختلفی دارند، اما طبق بحث اصلی این مقاله نوع اسانس مورد نظر در عطرسازی مدنظر است. اسانس عطر تنوع زیادی دارد ولی بیشتر از انواع آن درصد استفاده از آنها حائز اهمیت است. به طورکلی میزان اسانس موجود در عطرها حدود 15 تا 25 درصد بوده ولی اسانس موجود در ادکلنها و اسپریهای موجود در بازار حدود 8 تا نهایت 15 درصد است. به همین دلیل رایحه و ماندگاری عطرها بسیار بیشتر از اسپری‌ها و ادکلنها خواهد بود.
انواع عطرها کدامند؟
عطرها بر اساس اسانس موجود در ساختارشان، ماندگاری و نحوه تهیه به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که به طور مختصر به توضیح در مورد هر کدام خواهیم پرداخت.
ابتدا عطرها را بر اساس میزان اسانس موجود نامگذاری میکنیم. برای این دسته بندی پنج گروه کلی وجود دارد این گروه‌ها به شرح زیر هستند.
1. گروه اول، خالصترین و غلیظ‌ترین نوع عطر با رایحه بسیار ماندگار به شکل روغنی و حاوی 20 تا 30 درصد اسانس عطر است، که پرفیوم نام دارد.
2. گروه دومی که بیشتر با الکل مخلوط میشود و رایحه و غلظت کمتری نسبت به پرفیوم دارد را ادوپرفیوم می‌نامند، که ارزان‌تر از پرفیوم بوده و حدود 15 تا 20 درصد اسانس عطر در ساخت آن به کار رفته است.
3. گروه سوم که همان ادوتویلتها هستند دسته‌ای با درصد اسانس عطر پایین یعنی حدود 4 تا 10 درصد است که بیشتر به صورت اسپری به فروش میرسند. ماندگاری این نوع از عطرها پایین و در حدود 3 تا 4 ساعت است. همچنین رایحه آنها معمولا قوی نبوده و بیشتر رایحه‌های آنها به دلیل مواد افزودنی خواهد بود. لازم به توضیح است حلال مورد استفاده در ادوتویلت ها عموما الکل بوده که به شدت فرار است.
5. در نهایت دسته پنج با نام اوفرشها سبک و ملایم‌ترین نوع عطر هستند و در ساختار خود تنها 3 درصد اسانس عطر دارند. این دسته رایحه قوی و ماندگاری بالایی ندارد و برای استفاده روزمره در کنار ادوتویلتها پیشنهاد مناسبی است.
دسته بندی دوم عطرها بر اساس میزان ماندگاری آنها صورت میگیرد که در این دسته بندی سه طبقه از عطرها وجود دارند:
- دسته اول عطرهایی با توانایی ماندگاری بالا: عطرهایی هستند که میزان اسانس عطر استفاده شده در آنها زیاد باشد، همچنین این اسانس از جنس خزه، قیر، مشک، چرم، وانیل و…باشد. توانایی ماندگاری این عطرها از 5 تا 10 ساعت قابل تخمین است. به دلایل گفته شده این نوع از عطرها کیفیت بسیار خوبی دارند و نیز قیمت نسبتا بالایی خواهند داشت.
- دسته دوم عطرهایی با ماندگاری متوسط: همانطور که از اسم آنها مشخص است توانایی ماندگاری این عطرها از دسته اول پایین‌تر است و رایحه مختلفی دارند. همچنین میزان اسانس عطر در این عطرها از دسته اول کمتر بوده و مواد افزودنی بیشتری دارند. همچنین توانایی ماندگاری این عطرها چیزی در حدود 3 تا 5 ساعت برآورد میشود.
- دسته سوم عطرهایی با ماندگاری کم: آخرین دسته این طبقه بندی عطرهایی با توانایی ماندگاری کم است. عطرهایی با رایحه دریایی، مرکبات و… هستند که میزان مواد حلال آنها زیاد بوده و در حدود 15 دقیقه تا 2 ساعت ماندگاری دارند.
تقسیم بندی پایانی عطرها براساس نحوه ساخت است:
عطرها براساس نحوه ساخت به دو دسته طبیعی و مصنوعی قابل تقسیم بندی هستند. روش مصنوعی آسان‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین روش تولید عطر بوده که گسترش فراونی دارد و بیشتر عطرهای تولید شده به این روش خواهند بود.
روش دوم روش تهیه عطر به شکل طبیعی است، که در واقع شیوه پرزحمت تولید عطر این راهکار است. برای تولید عطر به این روش از تقطیر، استخراج سیال، استخراج با حلال و… استفاده میشود. از این روش‌ها روغن‌هایی به دست میآید که همان اسانس عطر یا ماده اصلی عطر هستند و به نام روغن اساسی عطر نیز شناخته میشوند. این مواد غلظت بسیار بالایی دارند، همچنین دوام بسیار زیادی داشته و به علت گران و غلیظ بودن معمولا مستقیما قابل استفاده نیستند.
لازم به توضیح است اسانس عطر دارای تاریخچه بسیار زیادی است و افراد بسیاری با روشهای مختلفی تلاش کرده‌اند که این ماده را از گیاهان و جانواران متنوعی استخراج کنند.
چگونه می توان عطراصلی را از تقلبی شناسایی کرد؟
مبحث حائز اهمیت این است که عطر تقلبی جز کدام گروه از موارد زیر دسته بندی میشود. اگر عطری که خریداری کرده‌اید مارک شرکت اصلی، رایحه مشابه عطر اصلی و قیمتی در حدود قیمت عطر اصلی را دارد از نوع انواع عطرهای فیکی خواهد بود که در اصل تقلبی بوده ولی مجوز اداره بهداشت را داشته و برای خرید آن مانعی وجود ندارد. این عطرها معمولا دارای اسانس عطر بالا، رایحه قوی و به طبع قیمت بالایی خواهند بود.
نوع دوم عطرهای تقلبی هستند که تقلبی بودن آنها از روی مارک و رایحه آنها به سادگی امکان پذیر بوده و معمولا ماندگاری و رایحه قوی ندارند. همچنین از دسته اول ارزان قیمت‌ترهستند.
در پایان گروه سوم عطرهایی هستند که تشخیص تقلبی یا اصل بودن آنها سخت است و باید از افراد متخصص و با تجربه برای شناسایی آنها استفاده کرد.
نتیجه گیری
برای تهیه اسانس عطر از مواد بسیار زیادی استفاده میشود. بعضی از این مواد گیاهی بوده و شامل انواع گلها، مرکبات و چوب درختان است. انواع دیگری از اعضا مختلف موجودات زنده گرفته میشود که این مواد به علت به خطرافتادن زندگی آن موجود زنده طبیعتا کمیاب‌تر و گران‌تر خواهند بود. داشتن اطلاعات کافی در مورد انواع عطرها، اسانس عطر به کار رفته در آن ها، رایحه منحصر به فرد هر کدام از این عطرها و… از جمله اطلاعاتی است که توصیه میشود هر شخص داشته باشد.
پیشنهاد می کنیم برای مطالعه بیشتر از سایر مقالات عطرسازی 118فایل نیز دیدن فرمایید.
افراد موفق دائما در حال رشد و یادگیری هستند. در حالیکه افراد معمولی این ذهنیت را دارند که همه چیز را می دانند.
